Istaknuti čuvar podgoričkog etra

U podgoričkom naselju Zabjelo nalazi se jedna od najupečatljivijih modernih građevina u Podgorici.

Smješten na Dajbabskoj gori, na južnoj strani glavnog grada, toranj je građevina koja dominira tim dijelom Podgorice. Svojom visinom od 55 metara, arhitekturom, kao i lokacijom od prvog dana je postao jedan od simbola našeg grada.

Moderna saobraćajnica koja uz Dajbabsku goru vodi do tornja, uređene zelene površine, klupe, kao i nevjerovatan pogled na gotovo čitavu Podgoricu garantuju poseban doživljaj svakome ko se odluči da provede prijatne i opuštajuće trenutke u prirodi. Interesantno je to što sa ove lokacije, kada je sunčan dan i dobra vidljivost, pogled seže do Skadarskog jezera, Skadra, Bjelasice, Lovćena, Prokletija, kao i čitave Podgorice.

Sa izgradnjom tornja započeto je 2008. godine, a nakon 3 godine, tačnije 15. oktobra 2011. godine i zvanično je otvoren za javnost.

Funkcija tornja je monitoring radio-frekvencijskog centra, koji je u nadležnosti Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost.

Da bi našim čitaocima približili funkcije tornja i djelatnosti koje se obavljaju unutar njega, uputili smo par pitanja Agenciji, koja nam je, na čelu sa izvršnim direktorom gospodinom Darkom Grgurovićem, ljubazno izašla u susret.

Objasnite našim čitaocima funkcije koje se obavljaju u tornju, šta predstavlja monitoring radio frekvencijskog centra?

Agencija za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost je ovlašćena da upravlja radio-frekvencijskim spektrom kao ograničenim prirodnim resursom u skladu sa međunarodnim sporazumima, Zakonom o elektronskim komunikacijama, Planom namjene radio-frekvencijskog spektra i planovima raspodjele radio-frekvencija. Upravljanje radio-frekvencijskim spektrom obuhvata planiranje, dodjelu, koordinaciju, monitoring i kontrolu korišćenja radio-frekvencijskog spektra.

U postupku kontrole i monitoringa Agencija vrši odgovarajuća mjerenja parametara radio-emisija radi utvrđivanja zauzetosti radio-frekvencijskih opsega kao i u radi kontrole ispunjavanja uslova za korišćenje radio-frekvencija iz odgovarajućeg odobrenja, zatim utvrđuje izvor, lokaciju i identifikaciju nelegalne radio emisije i izvora štetnih interferencija. Agencija je dužna da planira, razvija i unapređuje sistem kontrole i monitoringa radio-frekvencijskog spektra.

Imajuću u vidu sve ove nadležnosti i obaveze, Agencija počev od 2005. godine razvija sistem za kontrolu i monitoring radio-frekvencijskog spektra, a najvažnija komponenta tog sistema je naš glavni kontrolno-mjerni centar koji je pozicioniran na Dajbabskoj Gori, koji je jedini objekat u sistemu koji ima svoju posadu koja se bavi poslovima redovne kontrole i monitoringa radio frekvencijskog spektra.

Osim ove stanice, podsjetili bi da za sada imamo u funkciji i fiksne stanice i to na Crnom Rtu kod Sutomora, na Trojicama u opštini Kotor, u Crljenicama u opštini Pljevlja kao i na lokaciji Bijela Crkva u opštini Rožaje. Svi ovi objekti su međusobno telekomunikaciono povezani, tako da zaposleni svakodnevno vrše kontrolu korišćenja i monitoring radio-frekvencijskog spektra uz pomoć mjerne opreme i softvera na ovim fiksnim stanicama uz mogućnost daljinskog pristupa sa glavnog kontrolno-mjernog centra.

Inače, korišćenjem mjerne opreme, uređaja i softvera instaliranih na tornju na Dajbabskoj Gori, sprovode se postupci kontrole i monitoringa radio-frekvencijskog spektra za sve radio-emisije koje potiču od predajnika instaliranih na emisionim objektima koji se nalaze u opštinama Podgorica i Danilovgrad i dijelom na teritoriji opštine Bar.

Koje su infrastrukturne mogućnosti tornja?

U fazi projektovanja i izgradnje objekta tornja, izgrađena je veoma vrijedna infrastruktura, počev od moderne saobraćajnice, do svih potrebnih instalacija koje prevazilaze same potrebe Agencije, do kvalitetno izgrađene telekomunikacione, kanalizacione i vodovodne infrastrukture, kao i značajnog instalacionog kapaciteta nove trafostanice.

Prilikom projektovanja objekta, uzeti su u obzir uslovi mikrolokacije, naročito njena izloženost lokalnim požarima tokom ljetnjih mjeseci. Sa ovom infrastrukturom stvorene su dobre pretpostavke za lakše intervencije i djelovanje u takvim kriznim situacijama, čime je nivo bezbjednosti i sigurnosti stanovnika ovog dijela Zabjela, samog objekta tornja ali i drugih objekata koji se nalaze u neposrednoj blizini podignut na mnogo veći nivo.

Čemu služi velika antena na vrhu građevine ?

Pored postojećih mogućnosti kontrolno-mjerne opreme, uređaja, antenskog sistema i pripadajućeg softvera na tornju, po prvi put je u Crnoj Gori obezbijeđena je tehnička mogućnost za obavljanje i zadataka goniometrisanja radio-signala san neke fiksne lokacije, u ovom slučaju sa tornja na Dajbabskoj Gori i to u opsegu od 20MHz do 3GHz.

Treba pomenuti da se monitoring radio-frekvencijskog spektra, u skladu sa relevantnim međunarodnim preporukama vrši u opsegu od 9KHz do 3 GHz.

Zbog čega je odabrana baš ova lokacija, na Dajbabskoj Gori ?

U Podgorici se nalaze sjedišta svih najvećih elektronskih komunikacionih operatora i korisnika radio-frekvencija, kao i državnih organa i institucija. Podgorica je i područje sa najrazvijenijim i najintezivnijim radiokomunikacionim saobraćajem. To su bili razlozi što smo se opredijelili da objekat Glavnog kontrolno-mjernog centra bude u Podgorici, a sama mikrolokacija na Dajbabskoj Gori je izabrana nakon brojnih analiza koje su urađene u skladu sa preporukama Međunarodne unije za telekomunikacije. Te preporuke se odnose i na same zahtjeve koji moraju biti zadovoljeni kod izgradnje ovih objekata, a koji se između ostalog odnose na dovoljno rastojanje od ostalih radiokominukacionih predajnika, dalekovoda, željezničkih pruga, pristupačnost lokacije, telekomunikacionu infrastrukturu itd.

S obzirom na to da su ovi zahtjevi bili ispunjeni, sama mikrolokacija na Dajbabskoj Gori je izabrana iz razloga što se sa ove pozicije daje mogućnost vršenja kontrole i monitoringa lokalnih radio emisija i radio emisija iz kompletnog područja Glavnog grada Podgorice, kao i iz pravca Albanije i Bjelopavlićke ravnice. Takođe, na ovoj mikrolokaciji je moguć prijem radio emisija sa gotovo svih značajnijih radio-emisionih objekata u širem okruženju Podgorice poput: Lovćena, Velje gore, Sjenice, Crmničke Bjelasice, Kurila kod Danilovgrada, RTV doma. Dakle, ova lokacija je bila najpogodnija za objekat ove namjene.

Ko je projektovao objekat?

Projekat objekta Glavnog kontrolno-mjernog centra – tornja na Dajbabskoj gori je uradila poznata podgorička kompanija – arhitektonski studio Montenegroinženjering iz Podgorice na čelu sa arhitektom Ratimirom Racom Mugošom.

U planu je bilo postavljanje teleskopa, kao i restorana u sklopu tornja. Kakva je trenutna situacija vezana za te planove?

Zbog atraktivnosti lokacije i samog objekta tornja, bilo je riječi da se ova lokacija učini privlačnom za turiste koji posjećuju Podgoricu. Bila je ideja da se na ovoj poziciji postave teleskopi kako bi posjetioci mogli posmatrati predivne predjele oko Podgorice. Istakli bi da je tokom lijepih ljetnjih dana moguće golim okom vidjeti i Lovćen. Međutim, ta ideja sa teleskopima nije realizovana.

Iako su u medijima postojale informacije o postojanju ugostiteljskog objekta na tornju, ističemo da takvih planova nikad nije bilo, jer jednostavno ugostiteljski sadržaji ne idu sa namjenom ovog objekta i njegovim značajem i vrijednošću.

Postavljene su klupe u neposrednoj blizini tornja sa nevjerovatnim pogledom na Podgoricu. Da li ste imali pomoć Glavnog grada, ili je sve finansirala Agencija?

Agencija ima dobru saradnju sa administracijom Glavnog grada Podgorica i javnim preduzećima čiji je osnivač Glavni grad. Zajednički ulažemo napore i sredstva da kao društveno odgovorne institucije, ovaj objekat i cjelokupnu lokaciju učinimo atraktivnom za stanovnike Podgorice, a naročito stanovnike Zabjela, ali i za turiste koji posjećuju Podgoricu. Postavljanje klupa i pratećeg mobilijara duž saobraćajnice i u neposrednoj blizini tornja je rezultat saradnje između ove agencije, Glavnog grada i lokalnih javnih preduzeća u čijim nadležnostima su uređivanje zelenih površina, komunalno opremanje i čistoća, putevi, vodovod i kanalizacija itd.

Poruka za građane i nadležne institucije?

Od izgradnje ovog objekta i prateće infrastrukture želja nam je da isti budu prepoznati i prihvaćeni kao još jedno izletište i šetačka zona, poput Gorice, Ljubovića, Mareze. Tokom lijepih dana možete sresti veliki broj građana, ne samo iz ovog dijela grada, koji šetaju i uživaju u ovoj lokaciji.

Apelujemo na građane i posjetioce da čuvaju i ne oštećuju mobilijar, kao i da skrenu pažnju onima koji se tako ne odnose prema našem zajedničkom dobru.

Koji su dalji planovi vezani na toranj, s obzirom da je na sjajnoj lokaciji, te da se u jednom trenutku govorilo o njemu kao “crnogorskom Ajfelovom tornju”?

U skladu sa odlukom Vlade Crne Gore, Agencija je izgradila ovaj objekat posebne namjene. U tom smislu za sada nemamo potrebe ni planove za širenje ovih kapaciteta. U ovoj godini ćemo nastojati da dodatno uredimo zelene površine oko objekta, čime ćemo, vjerujemo, boravak posjetilaca učiniti još prijatnijim, naročito u toplim ljetnjim danima.

Za kraj, kako se osjećate na Zabjelu, kakvi su odnosi sa Zabjelčanima?

Posljednjih godina dosta se ulaže u razvoj infrastrukture na Zabjelu. Vjerujemo da su te investicije podigle kvalitet života i rada na ovom području. To osjećamo i mi koji smo poslom vezani za ovaj lokalitet. Poručili bi našim komšijama Zabjelčanima da zajedno čuvamo i radimo na daljem unaprijeđenju infrastrukture i uređenja okoline i prirode, naročito Dajbabske gore, koja ima izuzetnu poziciju i mogućnost za dalji razvoj.

Intervju pripremio Boris Pajović